مصاحبه با خانم دکتر شیلر کیخاونی – روان درمانگر

سلام، لطفا خودتون رو معرفی میفرمایید:

من دکتر شیلر کیخاونی هستم دکترای روان شناسی مدرس دانشگاه و روان درمانگر

خانم دکتر هیجان رو برای ما تعریف میکنید؟

هیجان یا احساس یکی از مولفه های روان شناختی هستش که به محض اینکه نوزاد به دنیا می آید آن را تجربه میکند، این مولفه در  بیشتر ساعت های روز همراه ماست ولی کمتر نسبت به آن آگاهی داریم و کمتر تعریف درستی از آن داریم ،هیجان یک سازه چند مولفه ای هستش یک بخشی از هیجان علائم بیولوژیکی یا زیستی است مثل : حالات ما در هیجان مثل ترس تپش قلب را تجربه میکنیم، یک بخش ازهیجان هدفمند بودن و ابراز آن هستش که چیزی که ما در صورت افراد یا حالت های بدنی آن ها میبینیم و بخشی از هیجان هم به منظور هدف خاصی است مثل زمانی که ما شاد هستیم و ازاین شاد بودن یک هدف خاصی مثل کمک به دیگران یا نوع دوستی تجربه میکنیم . هیجان از بدو تولد احساس میشود و ما هیجان های اولیه و ثانویه داریم، هیجان های اولیه هیجان هایی هستند که در 2 سالگی اول زندگی تجربه میشوند و شامل 4 تا هیجان اصلی هستند، خشم.غم.شادی.ترس.هیجان های اولیه توسط همه انسان ها تجربه میشود عامل راه انداز آن ها در اکثر افراد مشابه هستش و بروز این هیجان ها هم در اشخاص مختلف شبیه هم هستند، هیجان های ثانویه بعد از دوسال دوم زندگی از هیجان های اولیه ناشی میشوند و در موقعیت های پیچیده تری خودشون رو نشان میدهند مثل هیجان ترس.هیجان عشق.حسادت.غرور.

 هیجان ها به زندگی ما معنی میدهند همون طور که گفتیم هیجان یکی از اهدافش این هستش که به منظور خاصی در بدن ما تعریف شده هر هیجان یک کاربردی دارد هیجان ها به واسطه کاربردی که دارند در زندگی ما اهمیت بسیار زیادی دارند مثلا هیجانی مثل ترس ما را از خطرها دور میکند یا هیجانی مثل غم به ما این امکان را میدهد در برابر اتفاقات ناگوار به صورت کارآمدتری مقابله داشته باشیم اتفاقی که این وسط می افتد اینکه ما یک مهارت نیاز داریم به اسم مهارت تنظیم هیجان، به این دلیل که هیجان گاهی به دلیل اینکه ما آن  را خیلی خوب نمیشناسیم و بلد نیستیم، که آن را به نحو درستی ابراز کنیم معمولا به شیوه نامتناسب و شدیدی ابراز میشه و همین باعث میشه که سوتفاهم هایی به وجود بیاد و اختلالاتی به وجود بیاید و روی ارتباطات تاثیر بذاره، پایه بسیاری از اختلالات روانی تنظیم هیجان هستش مثلا در افسردگی فرد هیجان غم را نمیتواند تنظیم کند و مبتلا به افسرگی میشود تنظیم هیجان یک مهارت هستش یعنی اینکه از طریق آموزش در هر سنی قابل یادگیری است در مهارت های تنظیم هیجان چندگام وجود دارد گام اول این است که ما یاد بگیریم هیجان اصلا چی هستش انواع هیجان ها را بشناسیم با علائم فیزیولوژیکی هیجان ها آشنا بشیم هر هیجان کاربردش را متوجه بشیم و بعد یاد بگیریم که هیجان ها را در موقعیت های مناسب به اندازه و متناسب نشان بدهیم آموزش تنظیم هیجان هر چقدر در سنین پایین تر اتفاق بیوفته احتمال اینکه تبدیل به یک رفتار ذاتی و قرار گرفتن در خزانه رفتاری فرد را داشته باشه بیشتر هستش، ما در کودکان یک دوره طلائی داریم که از بدو تولد تا 8 سالگی هر آموزشی که بچه ها در این دوران ببینن در خزانه رفتاری آن ها ثبت میشه و به صورت اتوماتیک، که ازآن می توانند استفاده کنند و یکی از مهم ترین مهارت هایی که بچه ها باید یاد بگیرن مهارت های تنظیم هیجان هستش که بتونن با هیجان های خودشون ارتباط برقرار کنن و بتونن هیجان هایشان را تنظیم کنند و بتونن به اندازه آن ها را نشان دهند مهارت تنظیم هیجان برای همه کودکان لازم است اهمیت آن در کودکانی که با اختلال روانی خاصی مثل اضطراب و افسردگی دست و پنجه نرم می کنند یا بد رفتاری دارند یا رفتارهای نامتناسب دارن مثل لجبازی- قشرق به پا کردن ، خیلی بیشتر هستش ولی در کل مهارتی است که همه افراد باید آن را یاد بگیرن آموزش مهارت های تنظیم هیجان در سنین کودکی قبل از دبستان و کلاس اول و دوم باید به صورت بازی باشه باید به صورت داستان باشه یا اگر قراره آموزش اتفاق بیوفته آموزش باید متناسب با رشد شناختی بجه ها باشه چیزی نباشه که سنگین باشه و بچه ها از هضم آن ناتوان باشند و نتیجه اش این باشه که چیزی را یاد نگیرند، خواندن داستان کاردستی درست کردن و نقاشی کشیدن همه این ها اگر هدفمند باشه می توانند به آموزش تنظیم هیجان خیلی کمک کند.